Een man in een lichtblauw overhemd zit op het terras van een chic hotel in Saigon. Het is 1952 en de man is Michael Caine. Tijd, locatie en acteur beloven veel; de laatste een goede film; de 1e een lofzang op de geneugtes van het leven in een kolonie in de tropen.
Het is nog net de goede, oude tijd. Tegen het eind van de film zal er op het plein voor het hotel een bom ontploffen.
Caine speelt in The Quiet American een Engelse journalist die in Saigon zijn tijd uitzit. Schrijven doet hij nauwelijks, liever rookt hij opium of vrijt met zijn jonge, mooie, Vietnamese vriendin Phuong. In het hotel ontmoet hij op een dag een jonge Amerikaanse hulpverlener die zich wel voor de Vietnamezen in wil zetten en vol overgave kwebbelt over een 3e weg tussen de communisten en de Franse machthebbers.
Ook deze Pyle wordt verliefd op Phuong, en gaat in zijn jeugdige overmoed door roeien en ruiten. Hij vindt dat hij Phuong meer te bieden heeft dan de in Engeland nog getrouwde journalist en doet haar daarom een huwelijksaanzoek waar de oude man gewoon bij zit. Gaandeweg blijkt dat Pyles politieke idealisme even nietsontziend is.
The Quiet American was al beroemd voor hij te zien was. Distributiemaatschappij Miramax wilde de film in Amerika niet uitbrengen. Dat Amerikanen in Vietnam voor terroristische aanslagen verantwoordelijk waren, zou een boodschap zijn waar het Amerikaanse publiek na 11 september geen trek in had. Er was onder meer een openbare woedeaanval van Michael Caine voor nodig om de film, in december vorig jaar, toch in de bioscopen te krijgen. Caine vermoedde dat hij voor de rol wel eens een Oscar zou kunnen krijgen. Dat gebeurde niet; wel werd hij genomineerd.
The Quiet American is een verfilming van een boek van Graham Greene uit 1955. Het werd 3 jaar na verschijning toen ook al verfilmd. Het anti-Amerikanisme werd toen door Joseph L. Mankiewicz verzacht door het einde te veranderen.
In deze versie gebeurt dat niet, maar er is wel een epiloog aan het verhaal toegevoegd, waarin Amerikaanse soldaten de belangrijkste doden in Vietnam blijven. Van zo’n ingreep wordt het morele moeras waarin de personages tot dan toe dralen, een stuk minder zompig.
Greenes roman is altijd geroemd wegens zijn vooruitziende blik op de Amerikaanse inmenging in Vietnam.
Deze film, geregisseerd door de Australiër Phillip Noyce, lijkt de last van de latere geschiedenis met zich mee te dragen, waardoor The Quiet American soms topzwaar is.
Gedateerd lijkt de film door de liefdesgeschiedenis. Daardoor blijft het duidelijk dat The Quiet American zich niet alleen in de jaren ’50 afspeelt, maar ook toen is geschreven.
In de aankleding, net zo verzorgd als de cinematografie van Chris Doyle, zet zich dat door. Phuong, ongetwijfeld zo mooi en mysterieus als Vietnam zelf, draagt voortdurend ingetogen traditionele jurken. Slechts eenmaal is ze in een westerse jurk te zien. Dan moet ze ongelukkig kijken. – NRC Handelsblad [13.08.03]